ANALISIS TELEOLOGI PENYELIDIKAN SAINS BERDASARKAN MUKADIMAH ADIKARYA AL-KHAWARIZMI, IBN AL-HAYTHAM DAN AL-BIRUNI (Teleological Analysis of Scientific Research Based on Masterpiece’s Prefaces of al-Khawarizmi, Ibn al-Haytham and al-Biruni)

Abstract

ABSTRAK

Tauhid dalam pandangan alam Islam merupakan tunjang bagi segala perkara yang dilakukan oleh seorang Muslim. Perkara ini dengan jelas disampaikan melalui alQuran dan hadis Rasulullah SAW. Oleh itu, makalah ini berhujah bahawa saintis Muslim silam mempunyai keimanan yang mendalam dan meletakkan matlamat akhir bahawa semua ilmu adalah milik Allah SWT. Dalam falsafah, kajian yang menjurus kepada matlamat akhir ini diistilahkan sebagai teleologi. Bagi mengembalikan semula sains yang bertunjangkan tauhid, makalah ini cuba meneliti pemikiran beberapa orang saintis Muslim silam bagi menyingkap matlamat penyelidikan sains melalui penulisan mereka. Sampel data yang dikutip hanyalah dihadkan kepada mukadimah atau prakata adikarya, manakala adikarya saintis Muslim silam yang dimaksudkan ditumpukan kepada karya al-Khawarizmi, Ibn al-Haytham dan al-Biruni. Hasil daripada analisis kandungan yang dilakukan, didapati keinginan mereka untuk memperoleh kebenaran dan keberkatan dalam penyelidikan menjadi asas yang menghubungkan kajian mereka dengan kefahaman teleologi sains dalam Islam.

ABSTRACT

Tawhid (Islamic monotheism) in Islamic worldview is the foundation of practice by a Muslim. Such matters are clearly stated in the Quran and the hadiths of the Prophet (PBUH). Therefore, this article argues that the previous Muslim scientists have deep faith in Allah and embraced their ultimate goal in research which all knowledge belongs to Allah. Philosophically, the study of the ultimate goal is termed as teleology. To restore science with the worldview of tawhid, this article attempts to examine the thoughts of medieval Muslim scientists in exploring the goals of their scientific researches through their writings. The sample data collected is limited to the masterpiece’s prefaces, while the masterpieces of medieval Muslim scientists intended to be revoked are of al-Khawarizmi, Ibn al-Haytham and al-Biruni. Content analysis found that their desire to acquire the truth and the blessings of their research become the foundation that connects their research with the understanding of teleology of science in Islam.