MEMAHAMI KEPENTINGAN KARAKTERISTIK PELAJAR TAHFIZ TERHADAP PENCAPAIAN SUBJEK HIFZ AL-QURAN (Understanding the Importance of the Characteristics Tahfiz Students Towards Achievement in Subject Hifz al-Quran

Intan Zakiah Jamaluddin, Munif Zarirruddin Fikri Nordin

Abstract


ABSTRAK

Karakteristik pelajar tahfiz merupakan aspek yang penting dalam hafazan al-Quran. Karakteristik yang merangkumi faktor demografi, faktor dalaman dan juga strategi pembelajaran tahfiz dikenal pasti mempunyai kesan terhadap pencapaian lisan (syafawī) dan bertulis (taḥrīrī). Justeru kajian konseptual ini akan membincangkan perincian karakteristik pelajar tahfiz berdasarkan faktor demografi yang terdiri daripada jantina dan lokasi tempat tinggal. Manakala bagi faktor dalaman ialah berhubung dengan atribut nilai, jangkaan, afektif dan strategi pembangunan dalaman pelajar tahfiz. Strategi pembelajaran tahfiz pula dibahagikan kepada empat strategi, iaitu kognitif, metakognitif, pengurusan sumber dan strategi menghafaz al-Quran. Secara keseluruhannya, karakteristik pelajar tahfiz (faktor dalaman dan strategi pembelajaran tahfiz) selari dengan aspek kesediaan dan latihan dalam model Thorndike. Manakala pencapaian pelajar tahfiz berdasarkan penilaian lisan (syafawī) dan bertulis (taḥrīrī) adalah selari dengan aspek kesan dalam hukum Thorndike yang mengimplikasikan sebagai hasil dalam suatu pembelajaran. Penilaian ini juga selari dengan konsep talqin dan al-fahm dalam model al-Qabīsī.

ABSTRACT

The characteristic of tahfiz students are important aspect in memorizing of al-Quran. It consists of demographic factors, internal factors and learning strategy, and these factors have been recognised in effecting the students performance in oral (syafawī) and writing (tahrīrī) assessments. In this conceptual study, it discussed and analysed in depth the above factors and it’s relation and conformity to Thorndike’s law model and al-Qabīsī’s model. The factors can be further divided as followed; gender and location in demographic factors; atrributes values, expectations, affective and internal development strategy in internal factors; cognitive, metacognitive, resource management and strategies to memorize al-Quran in the factor of learning strategy. In this study, the characteristics of the tahfiz students (internal factor and learning strategy) was found to be parallel and conformed to the Thorndike’s Law of Readiness and Exercise. Student achievement based on the asssements of oral (syafawī) and writing (tahrīrī) was in line with the Law of Effect by Thondike and also talqin and al-Fahm concept in the al-Qabīsī’s model.


Full Text:

PDF

References


Abdul Hafiz Abdullah. 2007. Kepelbagaian kaedah menghafal al-Quran di seluruh dunia. Kertas Kerja Seminar Tahfiz 07. Masjid Sultan, Anjuran Pusat Tahfiz al-Quran, Masjid Kg Singlap, Singapura, 29 Julai.

Abdul Hafiz Abdullah & Hasimah Muda. 2004. Kaedah hafazan al-Quran yang sistematik dan praktikal dalam melahirkan para huffaz yang rasikh. Kertas Kerja Seminar Antarabangsa Pemikiran Islam 2004. Universiti Kebangsaan Malaysia. Bangi, Selangor, 7-9 Disember.

Abdul Hafiz Abdullah & Norhanan Abdul Rahman. 2009. Kaedah hafaz al-Quran di tahfiz al-Quran Darul Tuba. Jurnal Teknologi 2:1-11.

Abdul Hafiz Abdullah, Siti Norlina Mohamad & Hasimah Muda. 2008. Permasalahan Tahfiz al-Quran di Kalangan Wanita. Johor: UTM Press.

Anisa, Ida Khusniyah. 2014. Menghafal al-Quran dengan metode murajaʿah studi kasus di rumah Tahfidz al-ikhlash Karang Rejo Tulunggagung. Laporan Penyelidikan, Jurusan Pendidikan Agama Islam, Institut Agama Islam Negeri, Tulunggagung, Indonesia. http://repo.iain-tulungagung.ac.id/173/ [20 Julai 2014].

Anupama Bhargava. 2014. Learning Without Books. Comosa Journal of Open Schooling 5 (1): 75-87.

Arif Rahman Hakim. 2013. Metode tahfidzul Qur’an di sekolah dasar islam tahfidzul Qur’an (SDITQ) al-Irsyad Desa Butuh Kecamatan Tengaran. Laporan Penyelidikan, Fakultas Tarbiyah, Sekolah Tinggi Agama Islam Negeri, Salatiga, Indonesia. http://eprints.perpus.iainsalatiga.ac.id/815/ [20 Julai 2014].

Aslam Muhammad, Zia ul Qayyum, Waqar Mirza M., Saad Tanveer, Martinez-Enriquez A.M., & Afraz Z. Syed. 2012. E-Hafiz: Intelligent System to Help Muslim in Recitation and Memorization of Quran. Life Science Journal 9(1): 534-541.

Atkinson, R.C., Shiffrin & R. M. 1968. Human memory: A proposed system and its control processes. Dlm. K. W. Spence, & J. T. Spence. (pnyt.). The Psychology of Learning and Motivation (Volume 2), hlm. 89–195. New York: Academic Press.

Azlina Abdullah. 2012. Literatur dan kajian tentang gender di Malaysia sejak 1980 hingga dekad 2000an. Dlm. Engku Ahmad Zaki Engku Alwi, Rohaizan Baru, Che Wan Takwa Che Wan Abu Bakar (pnyt.). Jurnal Islam dan Masyarakat Kontemporari, hlm. 27-35. Terengganu: Universiti Sultan Zainal Abidin.

Azmil Hashim. 2014. Kaedah pembelajaran Tahfiz dan hubungannya dengan pencapaian hafazan pelajar. Journal of al-Quran and Tarbiyyah 1 (1): 9-16.

Azmil Hashim, Ab. Halim Tamuri, Misnan Jemali & Aderi Che Noh. 2014. Kaedah pembelajaran tahfiz dan hubungannya dengan pencapaian hafazan pelajar. Journal of al-Quran an Tarbiyyah 1(1): 9-16.

Azmil Hashim, Ab Halim Tamuri & Misnan Jemali. 2013. Latar belakang guru tahfiz & amalan kaedah pengajaran tahfiz al-Quran di Malaysia. The Online Journal of Islamic Education 1 (1): 29-39.

Azrinawati Mohd Remali, Mohamad Afiq Ghazali, Mohammad Khairi Kamaruddin & Tan Yong Kee. 2013. Understanding academic performance based on demographic factors, motivation factors and learning styles. International Journal of Asian Social Science 3 (9):1938-1951.

Barkhuus, L. & Csank, P. 1999. Allport’s Theory of traits: A critical review of theory and two studies. Laporan penyelidikan, Concordia University, Canada. http://www.itu.dk/~barkhuus/allport.pdf/ [15 Januari 2015].

Bayu Pratama. 2008. Upaya peningkatan prestasi siswa dalam belajar bahasa Arab dengan problem posing di MTs Negeri Piyungan Kabupaten Bantul. Laporan penyelidikan, Fakultas Tarbiyah, Universiti Islam Negeri, Sunan Kalijaga, Yogyakarta, Indonesia. http://digilib.uin-suka.ac.id/1327/ [10 Januari 2014].

Boyle, H. N. 2000. Quranic Schools in Morocco: Agents of preservation and change. Tesis PhD. United States: Universiti of Pitsburgh. https://www.linkedin.com/pub/helen-n-boyle/5/487/34b [10 Januari 2014].

Boyle, H. N. 2006. Memorization and learning in Islamic Schools: Comparative Education Review. Special Issue on Islam and Eduation, the University of Chicago Press, 50 (3), 478-495. http://www.jstor.org/stable/10.1086/504819 [10 Ogos 2014].

Dahlin Karin, I.E. 2010. Effects of working memory training on reading in children with special needs. Department of Special Education Stockholm University. Springer Science + Bussiness Media B. V. doi 10.10007/s11145-010-9238-y [20 Julai 2014].

Darul Quran. 2014.Info Rekod. Selangor: Jabatan Agama Kemajuan Islam Malaysia. http: //www.darulquran.gov.my/ [20 Julai 2014].

Edgar, D. W. 2012. Learning theories and historical events affecting instructional design in education: Recitation literacy toward extraction literacy practices. Sage Journal 2 (4): 1-9.

Faris Keblawi. 2013. Memorizing the Quran: opening the research agenda. WEI International Academic Conference Proceedings, hlm 93-94. Antalya, Turkey, 14-16 January.

Fitrotul Laili. 2014. Penerapan metode Drill dalam meningkatkan hasil belajar bahasa Jawa siswa kelas V MI Jati Salam Gombang Pakel Talungagung Tahun Ajaran 2013/2014. Laporan penyelidikan, Jurusan Fakultas Tarbiyah dan Ilmu Keguruan, Institut Agama Islam Negeri, Talungagung, Indonesia. http://repo.iain-tulungagung.ac.id/232/ [18 Januari 2015].

Ghazali Yusri Abd Rahman. 2012. Penilaian kemahiran lisan dalam kurikulum bahasa Arab di Universiti Teknologi Malaysia (UiTM). Tesis Ph.D. Universiti Kebangsaan Malaysia.

Ghazali Yusri, Nik Mohd Rahimi Nik Yusoff & Parilah M. Shah. 2010. Kebimbangan ujian dan motivasi dalam kalangan pelajar kursus bahasa Arab dalam konteks kemahiran lisan. AJTLHE 2 (2): 46-58.

Ghazali Yusri, Nik Mohd Rahimi Nik Yusoff, Parilah M. Shah, & Wan Haslinah Wah. 2011. Kawalan kepercayaan pembelajaran dalam kalangan pelajar kursus bahasa Arab sebagai bahasa ketiga. AJTLHE 3 (2): 41-47.

al-Husaini M. Daud. 2014. Al-Qabisi’s thought about curriculum in Islamic education. International Journal for Historical Studies 5 (2): 187-196.

Hanifah, Nim. 2010. Upaya meningkatkan prestasi menghafal al-Quran melalui strategi peer lesson pada siswa kelas V Madrasah Ibtidaiyah Maʿarif Tuntang Semarang tahun pelajaran 2011/2012. Laporan penyelidikan, Sekolah Tinggi Agama Islam Negeri, Indonesia.http://eprints.perpus.iainsalatiga.ac.id/783/ [20 Julai 2014].

Heri Saptadi. 2012. Faktor-faktor pendukung kemampuan menghafal al-Quran dan implikasinya dalam bimbingan dan kaunseling. Jurnal Bimbingan dan Kaunseling 1 (2): 117-121.

Intan Zakiah Jamaluddin & Munif Zarirruddin Fikri Nordin. 2015. Strategi menghafaz al-Quran dalam kalangan pelajar tahfiz: Satu analisis di Marsah, Johor. Kertas kerja Persidangan Antarabangsa Tahunan al-Quran Ke-5. Anjuran Universiti Malaya. Kuala Lumpur, 5-6 Mei.

Layin Tanal Zulfa. 2014. Hubungan antara dukungan sosial dengan self efficacy dalam menghafal al-Quran pada Santri Komplek Aisyah Yayasan Ali Maksum Pondok Pesantren Krapyak Yogyakarta, Laporan penyelidikan Sarjana,Universiti Islam Negeri Sunan Kalijaga, Indonesia.http://digilib.uin-suka.ac.id/11876/ [15 Januari 2015].

al-Masyāʿīlaṯ, Majdī Sulaimān. 2010. Tauẓīf ibḥāth al-Dimagh fi Hifẓ Ayat al-Quran al-Karīm: Al-Ṭabaʿaṯ al-Ūlā: Yarmouk: Dar al-Fikr.

Mittal Monika & Lata Parveen. 2015. Online teaching: An emerging issue in emerging India. Academicia: An International Multidisciplinary Research Journal 5 (3): 330-338.

Mohd Nazri Jamaluddin. 2010. Cara menghafaz al-Quran kaedah al-Munawwar. Kertas Kerja Seminar Kaedah Menghafaz al-Quran Peringkat Negeri Johor. Anjuran Jabatan Agama Negeri Johor. 20 Ogos.

Mohd Solleh Ab. Razak. 2011. Sehingga al-Quran terpahat di hati. Kuala Lumpur: Telaga Biru Sdn. Bhd.

Muhammad Qodri. 2010. Dinamika Pesantren: Studi tentang Pengelolaan Pondok Pesantren al-Jauharen Kota Jambi. Media Akademika 25 (3): 203-223.

Murihah Abdullah, Abdul Hafiz Abdullah, Arieff Salleh Roman & Mohd Faeez Ilias. 2015. Strategi awal menghafaz al-Quran menurut Abu Dzar al-Qalamuni. Kertas kerja Persidangan Antarabangsa Tahunan al-Quran Ke-5. Anjuran Universiti Malaya. Kuala Lumpur, 5-6 Mei.

Muslihatul Umami. 2013. Hubungan persepsi Santri tentang penerapan Taʿzir dengan kedisiplinan belajar Santri Putri Pondok Pesantren al-Huda Petak Kec. Susukan, Kab. Semarang. Tesis Sarjana. Indonesia: Jurusan Tarbiyah Program Studi Pendidikan Agama Islam Sekolah Tinggi Agama Islam Negeri Salatiga. http://eprints.perpus.iainsalatiga.ac.id/200/ [17 Januari 2015].

Najihah Mohd Dlan & Rozilah Kassim. 2012. Exploratory study for the neighnourhood facilities provision in Bandar Baru Bangi, Malaysia. Kertas kerja Conference of Technology Management, Bussiness and Entreprenurship 2012. Renaissance Hotel, Melaka,18-19 Disember.

Nor Musliza Mustafa & Mokmin Basri. 2014. Perbandingan kaedah hafazan al-Quran tradisional dan moden: Satu kajian awal. Proceedings of the Social Sciences Research 2014, hlm. 827-834. Kota Kinabalu, Sabah, 9-10 June.

Nur anisa. 2011. Teknik penaakulan dalam menghafaz al-Quran dalam kalangan pelajar Sekolah Menengah Agama di Pahang. Tesis Sarjana Universiti Perguruan Sultan Idris.

Nur Istifa’ah. 2009. Pemahaman santri PP. Nurul Ummah atas hadis-hadis tentang lupa dalam menghafal al-Quran. Laporan penyelidikan Universiti Islam Negeri, Sunan Kalijaga, Indonesia. http://digilib.uin-suka.ac.id/1841/ [19 Julai 2014].

Nur Raina Novianti. 2011. Kontribusi pengelolaan laboratorium dan motivasi belajar siswa terhadap efektivitas proses pembelajaran Jurnal Universitas Pendidikan Islam, Indonesia,Edisi khusus no.1: 158-166.http://jurnal.upi.edu/file/15-Nur_Raina_Novianti.pdf [19 Julai 2014].

Pegawai Perhubungan Awam Darul Quran. 2015. Bilangan pelajar tahfiz Darul Quran, Selangor. Temu bual, 14 April.

Pintrich, R. P., & Schunk, H. D. 2002. Motivation in education: Theory, research, and applications 2nd Edition: United States of America: Pearson Education, Inc., Upper Saddle River, New Jersey 07458.

Pintrich, R. P., & Elisabeth,V. G. 1990. Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology 82 (1): 33-40.

Pintrich, R. P., Smith, D. A., Garcia, T. D., & McKeachie, W. J. 1991. A manual for the use of the motivated strategies for learning questionnare (MSLQ).National centre for research to improve post secondary teaching and learning, Ann Arbor, MI. Washington, DC.

al-Qabīsī, Abi Hasan Ali Muhammad Khalaf. 1955. al-Risālah al-Mufaṣṣolah li ahwal al-Muʿallimīn wa Aḥkām al-Muʿallimīn wal Mutaʿallimīn. Kaherah: Dar Ehya’ al-Kutub al-ʿArabiyyah.

Resti Wulan Sari. 2014. Upaya pengurus pondok Pesantren al-Munawwir Komplek Quran dalam mencetak santri tahfizul Quran 30 juz periode 2012/2013. Tesis Sarjana. Universiti Islam Negeri, Sunan Kalijaga, Indonesia.

Riswandi. 2013. Budaya menjaga hafalan al-Quran bagi hafidz dan hafidzah di lingkungan Universitas Islam Negeri Sunan Kalijaga Yogyakarta. Laporan penyelidikan Universitas Islam Negeri Sunan Kalijaga, Yogyakarta, Indonesia. http://digilib.uin-suka.ac.id/9030/ [20 Julai 2014].

Sedek Ariffin. 2012. Kaedah menghafal al-Quran di Institusi Tahfiz al-Quran di Malaysia: Kajian perbandingan di antara kaedah Darul Quran, Jakim dengan kaedah al-Huffaz. Tesis PhD Universiti Malaya.

Siti Salwa Md Sawari & Muhamad Zahiri Awang Mat. 2014. Harmonizing al-Qabisy’s view and practice of J-QAF programme in Malaysian primary school. Asian Journal of Management Science & Education 3 (1): 153-162.

Thorndike, L. E. 1914. Education psychology. Britain: Taylor & Francis Group.

Umu Hani. 2014. Peran pengasuh dalam meningkatkan prestasi menghafal al-Quran Santri PP. Nurul Ummahat Kotagede Yogyakarta. Laporan penyelidikan, Jurusan Bimbingan dan Kaunseling Islam, Universitas Islam Negeri, Sunan Kalijaga, Yogyakarta. http://digilib.uinsuka.ac.id/13837/2/pdf [20 Julai 2014].

Very, J., Magda, B.E. 2011. The effect of reciting Holy Quran toward short-term memory ability analysed trought the changing brain wave. Faculty of Psychology psikologi.ugm.ac.id/index.php/fpsi/article/view/18 [20 Julai 2014].

Zimmerman, B.J. 2008. Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal 45 (1): 166-183.




DOI: http://dx.doi.org/10.17576/JH-2016-0802-01

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


  ISSN: 1985-6830

eISSN: 2550-2271

JURNAL HADHARI: AN INTERNATIONAL JOURNAL
Institut Islam Hadhari
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi
Selangor, MALAYSIA.


Phone: +603-8921 7187/7176/6994
Fax: +603-8921 6990
Email: jhadhari@ukm.edu.my

Web: ejournals.ukm.my/jhadhari