Catatan dan Deskripsi Istilah-istilah yang Berkaitan dengan Sagu dalam Masyarakat Melanau ( Notes and Description of the Terms Related to the Sago among the Melanau)

Abstract

ABSTRAK: Sagu, pada suatu ketika dahulu merupakan penyumbang ekonomi utama negeri Sarawak. Kini perusahaan ini kian ditinggalkan oleh masyarakat Melanau susulan daripada kemerosotan harga dan kekurangan permintaan. Makalah ini telah mendokumentasikan dan menghuraikan istilah-istilah berkaitan dengan aktiviti persaguan di kalangan suku Melanau. Istilah yang dikumpulkan dibahagikan kepada empat kategori, iaitu (1) tumbuhan dan taksonominya; (2) proses penuaian; (3) aktiviti memproses dan produk makanannya; (4) aspek etno-budaya yang berkaitan. Huraian ke atas kelompok istilah persaguan ini daripada pelbagai aspek, misalnya linguistik, etimologi, etnografi dan teknologi. Kajian yang dilakukan dengan kaedah wawancara dan observasi langsung mendapati bahawa banyak istilah persaguan tradisional kian dilupakan masyarakat Melanau kesan daripada kemalapan sistem ekonomi ini. Berkemungkinan besar pada generasi akan datang, kata-kata ini berpotensi menjadi kata arkaik dalam pengetahuan Melanau.

Kata kunci: Sagu; terminology; istilah; Melanau; Sarawak

ABSTRACT: Previously, sago production gained signifi cant economic importance in Sarawak. However, this production declined recently when this commodity’s market price fell. This study is an attempt to describe the terminology of Metroxylon sago among the Melanau community. The description of the sago terms divided into four categories, namely: (1) The plant and its taxonomy; (2) The Harvesting Process; (3) Processing sago and its products; and, (4) Ethno-cultural Terms. The elaboration covers the aspect of linguistics, etymology, ethnography and technology. The research which based on data collected in a qualitative research project, featuring face to face interviews in situ learnt that many of these lexical items gradually ignored by the younger generation. Probably, certain terms will become archaic words in the future.

Keywords: Sago; terminology; istilah; Melanau; Sarawak