Bingkisan Hadiah Pencetus Keberlangsungan Hubungan Diplomatik Pada Zaman Kesultanan Melayu

SALMAH JAN NOOR MUHAMMAD

Abstract


ABSTRAK: Bingkisan hadiah merupakan mekanisme yang digunakan oleh sesebuah kerajaan untuk mencetuskan hubungan diplomatik dengan kerajaan luar. Pada zaman Kesultanan Melayu, selain menjalinkan hubungan diplomatik, bingkisan tersebut bertujuan untuk mengukuhkan kedaulatan, menebar kuasa politik, memperluaskan pengaruh adat dan budaya, di samping mengembangkan agama yang menjadi pegangan masyarakat pada masa itu. Keanekaragaman dalam pemberian bingkisan ini terhasil daripada gabungan pemikiran atau idea pemerintah dan pembesar kerajaan untuk mewujudkan, melangsungkan, dan mengukuhkan hubungan diplomatik. Ia merupakan antara amalan yang digunakan oleh sebuah kerajaan Melayu, iaitu sebagai‘penawar’ untuk menarik hati para pemerintah yang mewakili kerajaan Melayu lain ataupun kerajaan Barat, iaitu sebagai kerajaan ‘penerima’ untuk menerima dan mengekalkan hubungan tersebut. Artikel ini membincangkan keanekaragaman bingkisan hadiah yang digunakan oleh sesebuah kerajaan dalam menjayakan hubungan diplomatik, di samping membincangkan motif hadiah tersebut diberikan dengan menumpukan naskhah Melayu sebagai bahan perbincangan utama.

Kata kunci: bingkisan, hadiah, diplomatik, Kesultanan Melayu, kerajaan, naskhah Melayu

 

ABSTRACT: Gift parcels are the mechanism used by a government to trigger diplomatic relations with foreign governments. In the Malay Sultanate epoch, besides to establish diplomatic relations, the gift is intended to strengthen the sovereignty, cast a political power, extend the influence of custom and culture, as well as spread the religion that became the philosophy of society at that time. Diversity in giving gifts is a result of a combination of thoughts of the king and his officials to create, perpetuate, and strengthen diplomatic relations. It is the practice used by a Malay government, as an ‘antidote’ to impress the Malay rulers who represent other Malay governments or other Western governments, as a ‘recepient’ government to receive and maintain those relationships. This article discusses the diversity of the gift used by a government in the success of diplomatic relations, in addition to discuss the motives of the gift awarded by focusing on Malay manuscripts as the main discourse.

Key words: parcel, gift, diplomatic, Malay sultanate, government, Malay manuscript


Full Text:

PDF

References


Abdul Rahman Haji Abdullah. 1990. Pemikiran Umat Islam di Nusantara: Sejarah dan Perkembangannya hingga Abad ke-19. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Amir Hendarsah. 2010. Cerita Kerajaan Nusantara Populer 27 Kisah Kerajaan. Jakarta: Great Publisher.

A.Samad Ahmad (Pnyl.).2010. Sulalatus Salatin: Sejarah Melayu. Edisi Kesepuluh. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Bustan al-Salatin (Universiti Malaya, MS 41).

Buyong Adil. 1974. Sejarah Terengganu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka dan Kementerian Pelajaran Malaysia.

Che’ Mustaffa Tam & Tuanku Nong Jewa. 1960. The last Kedah Bunga Emas. Malaysian in History 6: 41-53.

Fadhulullah bin Jamil. 1984. Perhubungan antara Kerajaan Aceh dengan Semenanjung Tanah Melayu. Satu tinjauan sejarah di sekitar abad ke-16 hingga abad ke-17 Masihi. Nusantara 12: 37-58.

Gallop, A.T. 1994. Warisan Warkah Melayu. London: The British Library.

Hasan Junus. 1996. Raja Ali Haji dan Karya-karyanya. Riau: Pusat Pengajian Bahasa dan Kebudayaan Melayu, Universitas Riau.

Hassan Ahmad. 2005. Pengenalan Konsep & Gagasan Karya Agung Yayasan Karyawan. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan.

Hooker, V.M.. (Pnyl.). 1998. Tuhfat Al-Nafis. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan dan Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ismail Bakti. 1960. Bunga Emas Golden Flower, Gift or Tribute. Malaysian in History 6: 40-53.

Ismail Saleh. 2003. Sejarah Kesultanan Kedah Darul Aman. Kertas kerja dalam Bengkel Kajian Naskhah Kesultanan Melayu III. Auditorium Perbadanan Perpustakaan Awam Negeri Kedah, Kedah, 3-5 Jun.

Kassim Ahmad (Pnyl.). 1997. Hikayat Hang Tuah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka dan Yayasan Karyawan.

Md. Yadi Said. 2006. Mengurus Konflik. Kuala Lumpur: PTS Professional Publishing.

Mohd Jamil Mukmin. 2011. Sejarah hubungan diplomasi Kerajaan Melayu: Satu tinjauan. Jurnal IKSEP 2: 71-90.

Mohd Zahid bin Mohd Shah (Pnyt.). 1968. Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mohd. Taib Osman. 2004. Hikayat Seri Kelantan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nasihat al-Muluk (SOAS, Universiti London, MS 4639).

Nik Mahmud Ismail. 1934. Ringkasan Citra Kelantan. Kota Bharu: The al-Assasiyah Press Co.

Omardin Ashaari. 2008. Sistem Politik dalam Islam. Kuala Lumpur: Yayasan Dakwah Islamiah Malaysia.

Prawoto, M.Pd. 2007. Siri IPS Sejarah I. Jakarta: Penerbit Yudhistira.

Singaravelu, S. 1994. Kosmogani dan kosmografi India dan kesannya di Alam Melayu. Seminar Antarabangsa Kosmologi Melayu. Akademi Pengajian Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 24-26 Januari.

Siti Hawa Salleh (Pnyl.). 1998. Hikayat Merong Mahawangsa. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan dan Penerbit Universiti Malaya.

Siti Hawa Salleh. 2009. Hikayat Merong Mahawangsa dan AlTarikh Salasilah Negeri Kedah: Paparan ketuanan dan kekuasaan Melayu zaman silam. Seminar Kebangsaan Kekuasaan Dalam Sastera Melayu Nusantara. Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang, 25-26 Julai.

Syed Muhammad Naquib al-Attas. 1969. Preliminary Statement on A General Theory of the Islamization of the MalayIndonesian Archipelago. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Teuku Iskandar Teuku Ali Basyah (Pnyl.). 2001. Hikayat Aceh. Kuala Lumpur: Yayasan Karyawan.

Tun Suzana Tun Othman. 2002. Institusi Bendahara:Permata Melayu Yang Hilang Pustaka. Kuala Lumpur: BSM Enterprise.

Wan Hussein Azmi. 1980. Islam di Malaysia: Kedatangan dan Perkembangan Abad ke 7-20. Kuala Lumpur: Persatuan Sejarah Malaysia.

Yuan Wang, Goodfellow, R. & Xin Sheng Zhang. 2000. Menembus Pasar Cina. Bogor: SMK Mardi Yuana.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.


 


ISSN 2289-1706 | e-ISSN : 2289-4268 

Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA)
Universiti Kebangsaan Malaysia
43600 UKM Bangi, Selangor Darul Ehsan
MALAYSIA

© Copyright UKM Press, Universiti Kebangsaan Malaysia