Agama dan Budaya Berpisah Tiada: Tinjauan terhadap Masyarakat Murut Tahol di Sabah (The Indivisible Nature of Religion and Culture: A Review on the Murut Tahol Community in Sabah)

Abstract

ABSTRAK: Agama dan budaya adalah dua elemen penting dalam kehidupan masyarakat Murut Tahol di Sabah. Walaupun zaman sentiasa berubah dan bersilih ganti, kedua-dua elemen ini masih kekal dan berjalan seiringan memperkukuh jati diri etnik ini. Apa yang menarik di sini ialah perubahan agama dan kepercayaan tidak menjadikan budaya mereka terpinggir atau ditinggalkan. Apakah rahsianya? Makalah ini akan membincangkan tentang keupayaan masyarakat Murut Tahol mengekalkan amalan budayanya walaupun pegangan agama mereka telah berubah daripada animisme kepada Kristian. Perbincangan ini adalah berdasarkan kepada kajian yang dilakukan dengan menggunakan pendekatan etnografi di Ulu Tomani, Daerah Kecil Kemabong, Tenom, Sabah. Hasil kajian menunjukkan bahawa masyarakat ini mempunyai kekuatan untuk membuat pilihan tentang apa yang perlu dilakukan untuk mengekalkan budaya tradisionalnya dalam kerangka kepercayaan yang baharu. Dengan lain perkataan mereka adalah agen kepada perubahan masyarakatnya sendiri atau disebut sebagai localized social change. Keupayaan inilah yang menjadikan masyarakat Murut Tahol masih dapat mengekalkan amalan budayanya seperti adat merisik (pamalaan), adat pertunangan (antamong), adat perkahwinan (ahuot), adat menghantar berian akhir (tinauh), dan adat mencuci benih padi (amparawak ra Vivit).

Kata kunci: Agama; budaya; adat; Murut Tahol; Sabah

ABSTRACT: Religion and culture are two important elements in the lives of the Murut Tahol community in Sabah. Even though times have changed, these two elements still endure and continue to strengthen the identity of this ethnic group. A point of interest would be that a change in religion and belief does not lead them to abandon or leave their culture. What then is the secret to this? This paper discusses the ability of the Murut Tohol community in maintaining their cultural practices even though they have shifted from holding on to animistic beliefs to Christianity. This discussion is based on a research conducted by using the ethnographic approach in Ulu Tomani, Kemabong District, Tenom, Sabah. The result of this study reveals that the community has the fortitude to decide on what needs to be done to ensure the sustainability of their traditional culture within their new framework of belief. In other words, they are the agents of change in their own community or their experience is identified as localized social change. It is this capacity to change which allows the Murut Tahol community to retain their cultural practices such as the merisik custom (pamalaan), engagement custom (antamong), marriage custom (ahuot), the custom of the final handing over of the outstanding dowry (tinauh) and the custom of cleansing the rice grains (amparawak ra Vivit).

Keywords: Religion; culture; customs; Murut Tahol; Sabah