Pengenalan kepada Sistem Vokal Bahasa Kedayan Varian Sibuti (Introduction to The Vocal System of Sibuti Kedayan Language)

Abstract

ABSTRAK: Kaum Kedayan boleh ditemui di Sabah, Sarawak, Wilayah Persekutuan Labuan, dan Brunei. Di Sarawak, kaum ini merupakan kaum minoriti dan menetap di Limbang, Lawas, bahagian Sibuti di Miri dan sedikit di bahagian Bintulu. Bahasa Kedayan 80% berkognat dengan bahasa Melayu manakala 94% berkognat dengan bahasa Melayu Brunei. Namun demikian, bahasa ini mempunyai keunikannya yang tersendiri iaitu tiadanya penggunaan huruf ‘r’ dan hanya memiliki tiga vokal iaitu ‘i’, ‘a’, dan ‘u’ dalam kosa katanya. Makalah ini bertujuan untuk memperkenalkan sistem vokal bahasa Kedayan varian Sibuti (BKVS). Kaedah temu bual, pemerhatian dan catatan di lapangan digunakan dalam kajian ini. Pengkaji menggunakan senarai kata Swadesh dan ditambah dengan penggunaan beberapa domain perkataan seperti nombor, kata ganti nama diri, haiwan, tumbuhan, dan benda. Kajian ini dijalankan di Sibuti dengan melibatkan 4 orang penutur asli dan penduduk tetap di kawasan tersebut. Hasil kajian mendapati terdapat tiga fonem vokal, iaitu /i, a, u/; enam alofon, [i, i͂, a, a͂, u, u͂]; dua diftong, /aw, aj/; dan enam rangkap vokal, /ia, iu, ai, au, ui, ua/ dalam bahasa Kedayan Varian Sibuti. Perbezaan hasil kajian pengkaji dengan pengkaji yang lain disebabkan oleh faktor geografi dan pengaruh daripada bahasa lain. Terdapat penyisipan bunyi hentian glotis dalam fonem vokal. Pengkaji juga mendapati pengguguran fonem /r/ dalam BKVS menyebabkan berlakunya rangkap vokal dan kepanjangan vokal dalam BKVS.

Kata kunci: Kedayan; fonologi; vokal; varian Sibuti; Sarawak

ABSTRACT: The Kedayan can be found in Sabah, Sarawak, Labuan and Brunei. In Sarawak, Kedayans are the minority who live in Limbang, Lawas, Sibuti in Miri, and Bintulu. Kedayan language is 80% cognate with the Malay language and 94% cognate with the Brunei Malay language. The language is uniqueas it does not have ‘r’ and they only have three vowels, ‘i’, ‘a’ and ‘u’ in their vocabulary. This article is written to give an introductory to Sibuti Kedayan vocal system. Interview, observation and field notes were used in this research. A list of Swadesh and a few domain words like number, pronoun, animal, plant, and things were used. This research involved four native speakers who live in the area. The results show that there are three phoneme vowels, /i, a, u/; six allophones, [i, i͂, a, a͂, u, u͂]; two diphthongs, /aw, aj/; and six vocal duplications, /ia, iu, ai, au, ui, ua/ exist in the language. The difference in the result between the researcher and other researcher is because of the geographical factor and the influence of other languages. The absence of /r/ in the language caused vocal duplication and the lengthening of vocal in the language.

Keywords: Kedayan; phonology; vocal; Sibuti varian; Sarawak