Susunan Perkataan Berdasarkan Cerita Rakyat Masyarakat Iban: Analisis Program Minimalis (Word Order Based on Iban Folklore: An Analysis of the Minimalist Programme)

Abstract

Bagi masyarakat Iban, cerita rakyat merupakan satu genre sastera yang dimiliki sejak turun-temurun. Hal ini dikatakan demikian kerana cerita rakyat dijadikan sebagai satu hiburan kepada masyarakat Iban. Kebanyakan para pengkaji lepas gemar meneliti cerita rakyat dari pelbagai aspek. Misalnya, dari aspek peluasan kosa kata, pengimbuhan kata, unsur seni bahasa, nilai pengajaran dan sebagainya. Namun begitu, penelitian terhadap binaan ayat kurang ditekankan terutamanya dari aspek susunan perkataan dalam cerita rakyat masyarakat Iban. Kajian ini bertujuan mengenal pasti susunan perkataan dalam binaan ayat dan menganalisis struktur binaan ayat berdasarkan cerita rakyat masyarakat Iban yang berkaitan dengan unsur ilmu hitam. Analisis data dijalankan menggunakan Program Minimalis. Pemerolehan data kajian berdasarkan kajian lapangan meliputi dua kaedah, iaitu kaedah kepustakaan dan kaedah temu bual secara tidak berstruktur. Pemilihan lokasi bagi menjalankan proses temu bual dijalankan di bahagian Sri Aman, Sarawak, iaitu di Kampung Abok Pulau Batu. Temu bual yang dijalankan dalam kajian ini melibatkan rakaman dan seterusnya menjalankan transkripsi data dengan menterjemahkan bahasa Iban kepada bahasa Melayu Standard. Data diperoleh melalui kaedah bercerita dan temu bual daripada tiga orang penutur natif Iban yang berumur lingkungan 40 tahun ke atas yang mempunyai pengalaman terhadap cerita rakyat. Analisis kajian menunjukkan bahawa struktur bahasa Iban mempunyai binaan Subjek-Kata kerja-Objek (SKO), Objek-Kata kerja-Subjek (OKS) dan binaan Kata kerja-Objek-Subjek (KOS). Pada masa yang sama, kajian ini telah menunjukkan satu penemuan baru, iaitu bahasa Iban mempunyai kala lepas, penyerapan dan novelti dalam binaan ayat pada susunan perkataan. Dengan itu, kajian ini dapat menyumbang kepada penjelasan teoritikal bagi susunan perkataan dalam struktur binaan ayat bahasa Iban dari sudut pandang Minimalis.

Kata kunci: susunan perkataan; binaan ayat; cerita rakyat; masyarakat Iban; Program Minimalis

ABSTRACT

Folklore is a literary genre that has been passed down through centuries and is particularly cherished by the Iban community. The reason for this is that the Iban community uses folklore as a kind of entertainment. The majority of previous academics have shown a preference for analysing folklore from many perspectives. For instance, in terms of enhancing one's vocabulary, incorporating new words, parts of language arts, instructional worth, and similar aspects. Nevertheless, the focus on sentence building in Iban folk stories is not as prominent as the emphasis on word order. The objective of this study is to determine the word order in sentence building and evaluate the structure of sentence construction in the folklore of the Iban community related to the element of black magic. Data analysis is carried out using the Minimalist Programme. Acquisition of research data based on field research that covers two methods, namely the library method and the unstructured interview method. Gathering of empirical data from field research was carried out in Sri Aman, Sarawak, in Kampung Abok Pulau Batu. The methodology employed in this study is the technique of data recording and transcription data by translating the Iban language into Malay. The data was acquired via the method of oral tradition and interviews conducted with three native Iban speakers, aged around 40 years and above who have experience with folklore. The research analysis reveals that the Iban language exhibits four different sentence structures: Subject-Verb-Object (SVO), Object-Verb-Subject (OVS), and Verb-Object-Subject (VOS). This study has discovered novel evidence indicating the existence of  past tenses,  absorption and novelty in the Iban language. Thus, from a minimalist perspective, this study can add to the theoretical explanation of word order in the Iban sentence structure.

Keywords: word order; sentence structure; folklore; Iban community; Minimalist Program